Size nasıl yardımcı olabilirim?
Dijital Oyunlar
ÇOCUKLARI BEKLEYEN GİZLİ TEHLİKENİN FARKINDA MIYIZ?
İnternet ve Sağlık

ÇOCUKLARI BEKLEYEN GİZLİ TEHLİKENİN FARKINDA MIYIZ?

Yazar(lar): Psikolog Gülşah AKSAKALLI | Grafik(ler): Burak ÖZÇELİK | 20 January 2020, Monday 16:03 | 5,799 görüntüleme

Hepimiz biliyoruz ki artık ekransız bir hayat düşünülemez. Hayatımızın her alanında olan ekranlar; çocuğuyla, genciyle, yaşlısıyla her birimiz için sunduğu fırsatlar ve yararlandığımız alanlar doğrultusunda bizler için farklı anlamlar taşımakta. Peki, sunduğu fırsatların yanı sıra ekranlarda çocuklarımızı bekleyen gizli tehlikelerin farkında mıyız?


Ekranda bulunan riskler televizyondan, internet üzerinden izlediğimiz herhangi bir videodan, masum görünen bir çizgi filmden, kullandığımız bir uygulamadan dahi bizleri ve daha küçük yaştaki çocukları bulabilir. Çocukların gelişimini olumsuz etkileyecek içeriklerden tutun da fiziksel olarak etki altına almasına kadar. Fotosensitif epilepsi bu gizli tehlikelerden biri. Belki bu rahatsızlığı hatırlayanlarınız vardır.

Fotosensitif epilepsi, aşırı ışığa duyarlılık gösteren vücudun tepkime verip nöbet geçirmesi durumudur. Fotosensitif hastalar yanıp sönen ışıklara duyarlıdır. Video oyunları ve televizyon en sık bildirilen uyarıcı ışık kaynaklarıdır. Birçok oyun konsolunun açılış sayfasında da bu rahatsızlığı taşıyan kişilere yönelik uyarılar yapılmaktadır.

Belki hatırlayanlarınız vardır demiştim çünkü 1997 yılında Japonya’da Pokemon isimli çizgi filmi izleyen 685 çocuğun çizgi filmdeki roket fırlatma sahnesinde yanıp sönen kırmızı ve mavi ışıkları seyrettikten sonra nöbet geçirerek hastanelerin acil servislerine başvurması sonrası renklerin insan fotosensitivitesinde oynadığı rol yeniden sorgulanmaya başlanmıştı.

Ayrıca, ışığa duyarlı epilepsinin tüm epilepsilerin yüzde 5’ini oluşturduğu 5 ile 15 yaşları arasında görüldüğü, hızlı tempolu, çok ışıklı çizgi filmler ve devamlı değişen reklamlar nedeniyle refleks epilepsi dediğimiz ışığa karşı duyarlı olan hastalarda nöbetleri tetikleyebildiği uzmanlarca açıklanan bilgiler arasındadır.

Pokemon çizgi filminde bir sahnede Pikachu'nun elektrik saldırısıyla roketleri durdurmaya çalışması ve roketlerin patlamasıyla etrafın büyük mavi kırmızı ışıklarla kaplanması ve 12hz değerinde yaklaşık 4 saniye boyunca tam ekran 2 saniye boyunca da küçük ekran da görünmesi sahnesini izleyenlerin çoğunun kısa süreli görme sorunları, baş ağrıları gibi sorunlarla karşılaştığı da ifade edilen durumlar arasındadır.

Bilim insanları bu parlayan ışıkların beyine hasar verebileceği hatta nöbet geçirmeye sebep olacağı ve geçirilen 3 nöbetin epilepsiye neden olabileceğini açıklamışlardır. Fakat bu durumun 4000 çocuktan sadece 1'inde görüldüğü ifade edilmiştir. Belirtilen bu oran her ne kadar az olsa da bu bölümün tüm dünyada yasaklanması için yeterli olmuştur. Türkiye'de yalnızca "Electric Solider Porygon" bölümü yasaklanmamıştır.

Ekranlardan gelebilecek olan olası zararlar sadece çizgi film, ya da videolarla sınırlı değil tabi. Bundan kısa bir süre önce Epilepsi Kurumu tarafından bir suç duyurusu yapılmıştır. Suç duyurusunda kişilerin bilinçli olarak epilepsi krizlerini tetiklemek amacıyla yanıp sönen, ışıklı görselleri paylaştıkları ve kötü niyetli saldırılarda bulundukları durumu yer almıştır. Twitter ise yakın zamanlı bir habere göre animasyonlu PNG dosyalarını yanıp sönen imgelere hassasiyeti olan epilepsi hastalarının güvenliğini tehdit ettiği gerekçesiyle yasaklayacağını açıklamıştır. Bu kararın verilmesinde en büyük etken bu formata ait dosyaların otomatik oynatma özelliğinin bulunması ve bireylerin sağlığını tehdit etmesidir. Işığa duyarlı epilepsi hastaları için bu durum oldukça ciddi sıkıntılara yol açabiliyor. Kimi hastalar ise böyle bir duruma maruz kalmadan yanıp sönen ışıklara karşı bir hassasiyeti olduğunu bile maalesef bilmiyor.

Yani kısacası çocukların izlediği ve oynadıkları videolar, çizgi filmler sadece şiddet, müstehcenlik, olumsuz mesajlar verme vb. bakımlardan çocukların gelişimsel süreçlerine zararlar vermekle kalmıyor bir de fiziksel zararlara yol açabiliyor. Öyle ki kalıcı hasarlara hatta ölümle sonuçlanabilecek durumlara sürükleyebiliyor. Geçmiş zamanda nöbet geçirmemiş ve epilepsi hastası olmayan kişiler bile video oyunlarındaki “ışığa duyarlı nöbet” geçirebilmekte bunun sebebinin de teşhis edilmemiş rahatsızlıklarının olabileceği belirtilmektedir.

Peki, ne yapmalıyız?
Özellikle ebeveynler olarak çizgi filmler, oyunlar ve video içeriklerinde yer alan içeriklere dikkat etmek gerekmektedir. Oyun konsolunun açılış sayfasında, bazı video içeriklerinde epilepsi hastalığı olan kişilere yönelik uyarılara dikkat etmeleri çocuklarını bilinçlendirmeleri önemlidir. Ayrıca, video kanallarının tavsiye algoritmaları çocukları pek çok zararlı, yaşlarına uygun olmayan içeriklere yönlendirebilmektedir. Otomatik oynatma seçeneğinin kapatılması da küçük yaştaki çocukları koruma altında tutmak adına dikkat edilmesi gereken bir husustur. Bu sebeple ebeveyn eşliğinde videoların açılması, izlenmesi ve oynanacak oyuna, izlenecek çizgi filme dahi ebeveyn eşliğinde devam edilmesi büyük önem taşımaktadır. Çocuklar rasgele çıkan videoların barındırabileceği risklere karşı koruma altında tutulmalıdır.

Yorumlar

  • Henüz yorum yapılmadı. Hemen düşüncelerinizi yazarak ilk yorumu siz yapabilirsiniz.
Yorum yapın
  • Doğrulama için e-posta adresinizin gerçek ve size ait olması gerekiyor.
  • E-posta adresiniz kesinlikle üçüncü kişilerle paylaşılmayacak, gizli kalacaktır.
  • Görünecek ad alanı için gerçek adınızı kullanmak zorunda değilsiniz.
  • İnternet üzerinde yapacağınız her işlem için IP adresinizin kayıt altına alındığını unutmamalısınız.
  • Yorumunuz yayınlanmadan önce editör onayından geçecektir.
lightbulb_outline Teknolojinin sizi belli bir dil kalıbına sokmasına izin vermeyin. Mrb, Slm, Ok, Kib gibi dilimizi bozan kısaltmalar kullanmayın. Unutmayın, dilini koruyan, geleceğini de teminat altına almış olur.
Toast Alert...