Size nasıl yardımcı olabilirim?
Dijital Oyunlar
DİJİTAL MAHREMİYETİN KORUNMASINDA DİJİTAL OKURYAZARLIĞIN ÖNEMİ
Bilinçli İnternet Kullanımı

DİJİTAL MAHREMİYETİN KORUNMASINDA DİJİTAL OKURYAZARLIĞIN ÖNEMİ

Yazar(lar): Uzm. Klinik Psikolog Gülşah AKSAKALLI | 3 April 2023, Monday 13:58 | 772 görüntüleme

Dijital okuryazarlık, kişilerin dijital ortamı tanımaları, imkânlarından faydalanabilmeleri, teknolojinin sunduğu fırsatlardan yararlanırken risklerinin de farkında olmaları için oldukça gerekli ve önemlidir.

Günümüzde dijital mecraların kullanım sıklığı dijital okuryazarlık kavramının önemini her geçen gün biraz daha artırmaktadır. Dijital okuryazarlık, kişilerin dijital ortamı tanımaları, imkânlarından faydalanabilmeleri, teknolojinin sunduğu fırsatlardan yararlanırken risklerinin de farkında olmaları için oldukça gerekli ve önemlidir. İyi bir dijital-okuryazar teknolojinin sunduğu sayısız imkândan faydalanırken tehdit ve tehlikelerin de farkında olur ve kendini koruma kabiliyeti gösterebilir. Dijital okuryazar bireyler bazı bilişsel ve duygusal becerilere de sahiptir. Bireyler sahip oldukları becerilerini kendi yaşamlarına uyarlar ve devam eden süreci şekillendirebilir. Dijital dünyanın içine doğan dijital yerliler olarak adlandırılan kuşağın dijital okuryazarlıklarının dijital göçmen olarak adlandırılan önceki nesillere göre daha yüksek olduğu söylenebilmektedir. Bunun yanı sıra dijital okuryazarlığın yalnızca teknolojiyi daha iyi kullanma olmadığı, teknolojiden fayda sağlarken risklerinden haberdar olup bunlara karşı önlemler alabilmeyi de gerektirdiği düşünüldüğünde dijital yerlilerin bu noktada eksik kalabildikleri de olabilmektedir. Dijital okuryazar olabilme tüm kuşaklar için önem taşımakta, bireylerin dijital okuryazarlık seviyelerinin onların mahremiyetlerini de büyük ölçüde etkilediği görülmektedir. Günümüze bakıldığında mahremiyet sorununun internet kullanımın artması ile kaygı verebilecek düzeye geldiği görülmektedir.

Dijital mahremiyet kavramı mahremiyet kavramından hareketle kişinin kendine özel kalmasını istediği bilgileri herkesle paylaşmaması kendine ait bir özel alan yaratması ve dijital ortamda da aynı bilinçle hareket etmesidir diyebiliriz. Bireylerin mahremiyet algıları gerçek hayatta ve dijital ortamda farklılık gösterebilmektedir. Kimi zaman gerçek hayatta kendilerine dair daha özel görebildikleri herhangi bir şeyi dijital ortamda rahatlıkla, düşünmeden paylaşma eğilimi gösterebilmektedir. Dijital ortam devreye girdiğinde kişilerin mahremiyet sınırları farklı şekillerde etkilenebilmektedir. Dijital yerliler internet ortamında paylaşım yaparken daha rahat davranabilmekte, bir sınır getirmemekte bu durum ise teknoloji ile iç içe doğmalarından kaynaklı bir durum olarak karşımıza çıkabilmektedir. Dijital ortamda paylaşılan her içerik bireylerin arkasında bıraktığı dijital ayak izlerini oluşturmakta ve dijital ayak izleri geleceğe yönelik birçok alanda potansiyel anlamda risk teşkil etmektedir. Dijital araçların kullanım yaşının giderek düştüğü durumundan yola çıkarak küçük yaştaki çocuklar ve gençlerin erken yaşta dijital bir kimliğe sahip oldukları görülmektedir. Kimi zaman henüz çok küçük yaşta olan ve dijital bir kimliğe sahip olmayan çocukların ise ebeveynleri tarafından fotoğraflarının ya da videolarının paylaşılması yoluyla dijital kimliklerinin oluşturulduğu görülebilmektedir. Oluşturulan bu dijital kimliklerin gelecekte karşılarına nasıl çıkacağı ne gibi etkiler yaratabileceği konusu üzerinde ise düşünülmemektedir. Dijital mahremiyet riskine karşı bireyler dijital ortamdaki paylaşımları üzerinde kontrol sağlamalıdır. Paylaşımlar üzerindeki kontrolün sağlanması ise iyi bir dijital okuryazar olunması halinde daha rahat olabilmektedir. Bireylerin dijital okuryazarlık seviyeleri onların dijital mahremiyetlerini korumalarında oldukça önemlidir.

İyi bir dijital okuryazar;
  • Bilgi kaynaklarına ulaşma noktasında yeterlidir.
  • Dijital ortamda bulduğu kaynakları eleştirel olarak değerlendirebilir, kaynakların güvenirliğini gözden geçirebilir.
  • Dijital medya araçlarını etkili bir şekilde kullanır ve içerik üretme kabiliyetine sahiptir.
  • Dijital güvenlik konusunda yeterli bilince sahiptir.
  • Sanal zorbalığın azaltılmasında rol oynar, dijital ortamda saygı çerçevesinde hareket eder.
  • Eğitim ve kariyer fırsatlarını değerlendirme noktasında bilinçlidir.
  • Dijital ortamda sağlıklı ve güvenli bir iletişim kurar.

İyi bir dijital okuryazar olmak dijital ortamın daha etkin kullanılmasını, internet ortamında da gerçek hayatta olduğu gibi iletişime ve etik değerlere uygun davranılmasının önemi, etkili zaman yönetiminin sağlanması ve internet ortamında tehdit ve tehlikelere karşı bilinçli olup önlemler alabilmeyi kolaylaştırmaktadır. Kısacası, dijital okuryazarlık kavramı herhangi bir dijital cihazın kullanımından daha fazla kabiliyeti ifade etmektedir. Dijital okuryazarlık becerisi olan bireyler dijital çağda hızla gelişen teknolojiye daha rahat ayak uydurur, teknolojiyi doğru, etkin ve verimli kullanabilirler. Bütün bunlardan en önemlisi dijital mahremiyetlerini koruma noktasında yeterli bilince sahip olabilirler.

Dijital Okuryazarların sahip olmaları gereken yetkinliklerden bazıları; farklı aygıt ve uygulamaları kullanabilme becerisi, dijital içeriklere eleştirel bakabilme ve analiz edebilme yeterliliği, etik değerlerin farkında olma, doğru bilgi paylaşımı ve üretebilme becerisi gibi ifade edilebilir. Yeterli niteliğe sahip olmayan kişilerde bilgi edinme ve bilgiye erişme noktasında doğruluğunu sorgulayamama ya da bilgi üretme noktasında problemler yaşama gibi durumlarla karşılaşılabilmektedir.

Sonuç olarak, günümüz çağında teknolojinin bilinçli, doğru ve etkin bir şekilde kullanılmasının başta dijital mahremiyetin korunması olmak üzere birçok konuda önemi açıkça görülmektedir. Dijital okuryazar bireyler olabilmek için dijital okuryazarlık eğitimi alınması bireylerin çevrimiçi iletişim araçlarını kullanabilmeleri, dijital iletişim becerilerini geliştirebilmeleri kısacası dijital yetkinlik kazanabilmeleri için yol gösterici olacaktır. Ayrıca, bireylerin öğrenmeye açık ve iletişim becerilerine sahip olmaları da bu becerileri geliştirmelerini kolaylaştırma konusunda büyük önem taşımaktadır. Unutmamak gerekir ki bireylerin sahip oldukları dijital okuryazarlık düzeyleri onların dijital mahremiyetlerini koruma ve bu haklarına sahip çıkma durumlarını etkileyici bir unsurdur.

Yorumlar

  • Henüz yorum yapılmadı. Hemen düşüncelerinizi yazarak ilk yorumu siz yapabilirsiniz.
Yorum yapın
  • Doğrulama için e-posta adresinizin gerçek ve size ait olması gerekiyor.
  • E-posta adresiniz kesinlikle üçüncü kişilerle paylaşılmayacak, gizli kalacaktır.
  • Görünecek ad alanı için gerçek adınızı kullanmak zorunda değilsiniz.
  • İnternet üzerinde yapacağınız her işlem için IP adresinizin kayıt altına alındığını unutmamalısınız.
  • Yorumunuz yayınlanmadan önce editör onayından geçecektir.
lightbulb_outline İnternette kişisel fotoğraf ve video paylaşmadan önce bir kere daha düşünün! Gerçekten paylaşmanız gerekiyor mu?!
Toast Alert...