Size nasıl yardımcı olabilirim?
Dijital Oyunlar
DİJİTAL MEDYA, PLATFORMLAR VE ÇOCUK
İnternet ve Teknoloji

DİJİTAL MEDYA, PLATFORMLAR VE ÇOCUK

Yazar(lar): Dr. Şahin BAYZAN - Bilişim Uzmanı | Grafik(ler): Burak ÖZÇELİK | 20 September 2019, Friday 17:24 | 4,338 görüntüleme

Teknolojinin hayatımızı birçok açıdan etkilediği bir dönemden geçiyoruz. Argümanlar değişse de teknolojik değişimler yaşandığı müddetçe bu etkileşim ve değişim durmayacak, devam edecek. Değişim ve etkileşimin oldukça yoğun yaşandığı günümüz dijital dünyasında küçük, büyük hepimizi önemli sorumluluklar düşüyor.


Teknolojinin hayatımızı birçok açıdan etkilediği bir dönemden geçiyoruz. Argümanlar değişse de teknolojik değişimler yaşandığı müddetçe bu etkileşim ve değişim durmayacak, devam edecek. Değişim ve etkileşimin oldukça yoğun yaşandığı günümüz dijital dünyasında küçük, büyük hepimize önemli sorumluluklar düşüyor. Gelişmelere gerek kendi açımızdan gerekse dijital dünyaya doğan çocuklarımız açısından baktığımızda 20-30 yıl öncesinin uyaranlarından çok daha fazla uyaran bulunuyor. Öyle ki günümüzdeki bu uyaranların bazıları da bizleri ve çocuklarımızı eğer dikkat edilmezse kendisine bağımlı hale getirebiliyor. Dijital dünyaya doğan çocukları diğer bir ifade ile dijital yerlileri yetiştirmek oldukça zorlaştı. Onların ebeveynleri olarak onlar mı bizi yetiştiriyor, yoksa biz mi onları yetiştiriyoruz diye sormadan edemiyorum. Teknolojinin getirdiği fırsatlar sayesinde hem çok şey biliyorlar, hem bilmiyorlar. Bu son cümle size çelişkili gibi gelebilir ama çelişkili değil. İnanın günümüz çocukları ve gençleri hem biliyorlar, hem bizden 1-2 adım öndeler ama bilmiyorlar. Haklar ve sorumluluklar noktasında, bilinçli ve doğru kullanım noktasında ne yazık ki hala çoğu şeyi bilmiyorlar, bilmiyoruz.

Bizler yani dijital göçmenler, internetle doğmayıp onunla sonradan tanışan nesiller çok şey biliyor dediğimiz çocuklarımızın bazılarından teknolojik aletleri, interneti, sosyal medyayı kullanabilme ve diğer yeni teknolojiler noktasında geride olsak da hepimizin ortak problemi, teknolojiyi doğru kullanma, bilinçli kullanma, kuralına uygun ve belirli bir sorumluluk çerçevesinde kullanma noktasında eksikliklerimizin olması. Yetkinlik noktasında bizden ileride olan çocukta, gençte de bizden geride olanlarda da benzer problem bulunuyor. O açıdan teknolojiyi doğru kullanmasını öğrenmek ve bu doğru kullanımı gençlere, çocuklara aktarmak önceliğimiz olmakla birlikte, yetişkinler olarak bizlerin bu kuralları bilmesi ve bu kurallara uyarak rol model olması gerekiyor. Artık bugünün dijital çocukları üzerinde sözden çok, bizlerin örnek davranışları daha etkili oluyor. Teknolojiyi doğru kullanmanın önemli fakat teknolojiyi doğru anlamanın daha önemli olduğunu düşünüyorum. İç içe yaşadığımız teknolojiyi özümsemek, onun gerekliliğini anlamak ve onu kendi dünyamıza dâhil etmek bize ciddi anlamda sorumluluk yüklüyor. İyi bir dijital medya ve teknoloji okuryazarı olmak, teknolojinin, teknolojik aletlerin, sosyal medya başta olmak üzere internetin bilinçli bir kullanıcısı olmak ve bu alanlarda gerekli yetkinliklere sahip olabilmek çok önemli kazanım olarak kabul ediliyor.

Çevrimiçi ortamda birçok şeyi gerçekleştirirken, birçok kazanımlar elde ederken bu ortamdaki güvenliği göz ardı edemeyiz. Özellikle bu ortamda çocukların güvenliğini sağlamak, onların dijital dünyanın fırsatlarından yararlanarak becerilerini geliştirmelerine olanak tanıyabilmek açısından oldukça önemli olduğunu düşünüyorum. Dijital ortamların güvensizliği belki bizlere geçmişteki güven ortamını aratıyor olabilir. Fakat geçmişe takılıp kalmadan günün şartlarına göre o güven ortamını bizler hep birlikte tesis edebilmeliyiz. Gerekiyorsa bu ortamın güvensizliklerinden korunmak için uzmanların görüşlerine başvurmalı veya onların görüşlerini dikkate alarak yol yürümeliyiz. Günümüz dünyasında şehirler başta olmak üzere özellikle çocuklar için oyun alanlarının daralması yanında bir de teknolojinin getirmiş olduğu dijital oyunların hayatımızda yerini alması, var olan dar oyun alanlarına bile çocukların gitmemesi için çok etkileyici bir uyaran olarak karşımıza çıktığı gerçeğini de görmek zorundayız. Bu oyunların sosyal, sağlık , güvenlik gibi birçok açıdan olumlu/olumsuz etkilerini gün geçtikçe daha çok hissettiğimizi rahatlıkla söyleyebilirim.

Dijital medya çok şeyi değiştirdi ve dönüştürdü. Değiştirip dönüştürmeye de devam edecek. Geçmişe dönüp baktığımızda özellikle son otuz yıllık süre içerisinde, internet başta olmak üzere diğer teknolojik gelişmelerin hayatımızda değiştirmediği çok az şey kaldığını görüyoruz. Günlük haberlerin gazeteden okunduğu, radyodan dinlendiği, televizyondan izlendiği yıllardan sonra çoğu şeyin çevrimiçi hale geldiği bu günleri yaşıyoruz. Yenilikler eşliğinde de bunları yaşamaya devam edeceğiz. Çocuklarımız ve gençlerimizin çok sevdiği ve çıkmaya da pek hevesli olmadığı bir çevrimiçi dünya ile karşı karşıyayız. Sorumlu ve bilinçli kullandıkları sürece, haklarını ve sorumlulukların bildikleri sürece, kullanım dozajını da iyi ayarlamaları şartıyla bunu yapmalarında bir sakınca görmüyorum. Fakat bu dünya dışında gerçek bir dünya olduğunu, gerçek bir dünyada yaşadıklarını da asla unutmamaları gerektiğini buraya not düşüyorum.

Dijital medya; elbette kazanım noktasında hem bizlere, hem çocuklarımıza hem de gençlerimize geçmişle mukayese bile edilemeyecek imkanlar ve fırsatlar sunuyor. Bilgiye erişimin çok sınırlı olduğu bir zamandan, bilgiye erişimin bir TIK ötede olduğunu gören bir nesil olarak bunu çok rahatlıkla söyleyebiliyorum. Fakat internete doğan dijital yerlilerimiz bunu bilmediklerinden, önemini tam olarak anlayamıyorlar. Bunun için de internet, sosyal medya ve diğer dijital platformları çoğunlukla eğlence aracı olarak görüyor ve kullanıyorlar. Bu kadar çok kaynağın olduğu bir dünyada çocuklarımızın ve gençlerimizin akademik başarısının yükselmek yerine neden gerilediğini nasıl açıklayabiliriz. Evet, belki sıklıkla değişen/değiştirilen eğitim ve sınav sisteminin bunda etkisi var fakat kaynaklar fazla olsa da okuma, anlama ve yorumlama noktasında gençlerimiz, çocuklarımız sorunlar yaşıyor. Belki de bu ortamlardan eğlenmekten buna bile fırsat bulamıyorlar. Eğlendikçe de zamanın nasıl geçtiğini anlamıyorlar. Öyle ki bazıları zaruri ihtiyaçlarını bile erteleyebiliyorlar.

Yazının başında eskiye oranla daya fazla uyaran olduğunu ifade etmiştim. Özellikle çocukların ve gençlerin daha çok ilgisini çeken dijital oyunlar, sosyal medya, video izleme kanalları bu uyaranlardan bazıları. Çocuklarımız ve gençlerimiz bu dijital platformlarda oynamasın, seyretmesin, eğlenmesin demiyoruz. Fakat bu dijital platformların, çocuklarımızın ve gençlerimizin beceri kazanmalarına ve öğrenmelerine pozitif katkısı olacak platformlara ayırmaları gereken zamanı da ellerinden almasını da istemiyoruz. Çünkü zaman çok hızlı geçiyor ve öğrenmemiz gereken bazı şeyleri, kazanmamız gereken bazı becerileri zamanında kazanmadığımızda fırsat kaçabiliyor. Her yaşın algısı farklı olduğu için de sonraki süreçte de bunları öğrenmek yaş itibariyle zorlaşabiliyor. Bizler çoğu sıkıntıları, yapmamız gerekenleri zamanında yapmadığımız için yaşadığımızı bilmek ve buna göre hareket etmek zorundayız.

İnternet başta olmak üzere dijital medya platformlarının hep aynı içeriğe sahip olmadığını, bu içeriklerin değişkenlik gösterdiğini hepimiz az ya da çok biliyoruz. İşte tam bu noktada da bu ortamlarda çocuklarımızın güvenliği bizler için endişe kaynağı olabiliyor. Fırsatlardan faydalanayım derken, eğleneyim derken zararlı bir içerikle ya da zararlı bir kişi ile karşılaşmak bu tür ortamlarda her zaman olası bir durum. Özellikle sosyal medyadaki arkadaş çevresi, oyunlardaki yaşa uygunluk, videolardaki yaşa uygunluk ve verilen mesajlar, çocukları koruma noktasında dikkat etmemiz gereken en önemli hususlar.

Ayrıca bu platformlar dışında negatif içerikli internet siteleri de çocukların güvenliği noktasında riskler oluşturuyor. Negatif içerikten kasıt, barındırdığı metinlerin, görsellerin ve videoların bir çocuğun psikolojisini bozabilecek, çocuğun ruh dünyasında yıkımlara sebep olabilecek içeriklerdir. Ebeveynlerin çocuklarını bu tür içeriklerden korumak için tedbir alması şart. Küçük bir ekranın bir çocuğun hayatını olumsuz etkilememesi için bu gerekli. Koruyucu önleyici tedbirler noktasında Güvenli İnternet Hizmeti tedbir alma noktasında bir seçenek olabilir. Yaşanabilecek olumsuzlukların önlenmesi için çocuğun izlediği videoların kontrol edilmesi, oynadıkları oyunun yaşlarına uygunluğunun bilinmesi, sosyal medyada kimlerle iletişimde olduğunun bilinmesi de diğer önem vermemiz gereken hususlar.

Çocuklarız ve gençlerimiz dijital platformları sadece oyun oynamak, eğlenmek, izlemek, zaman geçirmek ve anı yaşamak olarak görüyorsalar, geleceğin bu şekilde düşünenler için pek parlak olabileceğini düşünmüyorum. Eğer bugünün fırsatlarını sadece tüketim odaklı değerlendirir, bir şeyler üretmezlerse gelecek onlar için pek parlak olmayabilir. Bugünün çocukları ve gençleri, gelecekte ben de varım iddiasında iseler, dijital platformların sunduğu fırsatlardan da faydalanarak kendilerini çok iyi yetiştirmek zorundalar. Çünkü gelecekte rakipleri sadece hemcinsleri değil, yapay zekâya sahip nesneler, robotlar gibi akıllı sistemler olacaktır. Bunlara rakip olanlar değil, bunları üretenler gelecekte daima bir adım önde olacaklardır.

Dijital platformlarda imkanlar çok olsa da, doğru kullanım ve sorumlu davranma bilinci olmadığı müddetçe, çocuklarımız ve gençlerimiz gerek sosyal yaşamlarında, gerekse eğitim-öğretim yaşamlarında, gerekse de bu platformlarda sıkıntılar yaşamaya devam edecek gibi görünüyor. Bunda da bilinçsiz dijital medya kullanımının, dijital platform kullanımının önemli bir etkisi olduğunu gözlemliyorum. Bunu düzeltmek de hepimize düşüyor. Aslında çoğu şey elimizde. Yeter ki yapmak isteyelim ve bu iradeyi ortaya koyalım.

Yeni bir konuda görüşmek dileğiyle…

Yorumlar

  • Henüz yorum yapılmadı. Hemen düşüncelerinizi yazarak ilk yorumu siz yapabilirsiniz.
Yorum yapın
  • Doğrulama için e-posta adresinizin gerçek ve size ait olması gerekiyor.
  • E-posta adresiniz kesinlikle üçüncü kişilerle paylaşılmayacak, gizli kalacaktır.
  • Görünecek ad alanı için gerçek adınızı kullanmak zorunda değilsiniz.
  • İnternet üzerinde yapacağınız her işlem için IP adresinizin kayıt altına alındığını unutmamalısınız.
  • Yorumunuz yayınlanmadan önce editör onayından geçecektir.
lightbulb_outline İnternette karşılaştığınız her bilgi doğru olmayabilir. İnternetten ulaştığınız bilgileri en az 3 kaynaktan kontrol edin ve kullandığınız bilgilerin kaynağını mutlaka belirtin!
Toast Alert...