Felaket Kaydırması (Doomscrolling) Nedir?

Felaket kaydırması, bireylerin çeşitli dijital platformlarda sürekli olarak olumsuz ve endişe verici haberlere odaklanma eğilimini ifade etmektedir. Bu davranış genellikle sosyal medya, haber siteleri veya forumlar gibi çevrimiçi kaynaklarda kendini göstermektedir. Kişiler, günün her saatinde sürekli olarak felaket senaryolarını, krizleri ve olumsuz haberleri takip etmeye adeta bağımlı hale gelirler. Bu durum, özellikle toplumun geniş kesimlerini etkileyen olaylar veya küresel sorunlarla ilgili olarak yoğunlaşabilmektedir.

Felaket Kaydırmasının Nedenleri

Bilgi Aşırı Yüklenmesi: Dijital medya, anında bilgi erişimi sağlamakta ancak bu aynı zamanda sürekli bir bilgi bombardımanına neden olabilmektedir. İnsanlar, her an meydana gelen olayları takip etme isteğiyle bu bilgi yüklenmesine maruz kalabilmektedir.
Psikolojik Etkiler: Felaket kaydırması, genellikle bir tür korku ve heyecan arayışı içermektedir. Beyin, tehdit veya tehlike algısıyla uyarıldığında endorfin ve adrenalin gibi kimyasal maddeler salgılamakta, bu da kişinin bu tür içeriklere daha fazla yönlendirilmesine neden olabilmektedir.
Sosyal Medyanın Rolü: Sosyal medya platformları, kullanıcıları daha fazla etkilemek ve platformlarında daha uzun süre tutmak için algoritmalarını sürekli olarak geliştirmektedir. Bu da kişilerin olumsuz içeriklere daha fazla maruz kalmasına ve felaket kaydırması davranışının artmasına yol açabilmektedir.

Felaket Kaydırmasının Sağlık Üzerindeki Etkileri

Zihinsel Sağlık Sorunları: Sürekli felaket senaryolarına maruz kalmak, stres, kaygı ve depresyon gibi zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Bu durum da bireyin genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir.
Uyku Bozuklukları: Sürekli olarak olumsuz haberlere maruz kalma uykusuzluk ve uyku bozukluklarına yol açabilmekte, uyku düzeninin bozulması ise genel sağlık üzerinde ciddi etkilere neden olabilmektedir.
Sosyal İzolasyon: Sürekli felaket senaryolarına odaklanmak, sosyal etkileşimi azaltabilmekte ve bireyleri çevresinden uzaklaştırabilmektedir. Bu durum, sosyal bağlantıları zayıflatarak, toplumsal izolasyona neden olabilmektedir.

Ne Gibi Önlemler Alınabilir?

Bilinçli Medya Tüketimi: Dijital medya içeriğini seçici bir şekilde tüketmek önem taşımaktadır. Haber kaynaklarını dikkatlice seçmek, güvenilir ve dengeyi koruyan bilgi kaynaklarına odaklanmak, felaket kaydırmasının etkilerini azaltabilir.
Dijital Detoks: Belirli aralıklarla, özellikle stresli dönemlerde, dijital detoks yapmak önemlidir. Telefonları ve bilgisayarları bir süreliğine kapatmak, fiziksel ve zihinsel sağlığı onarmak için yardımcı sağlayabilir.
Olumlu İçeriklere Odaklanmak: Sosyal medyada ve diğer dijital platformlarda olumlu içerikleri takip etmek, felaket kaydırmasının olumsuz etkilerini dengeleyici bir etki yaratabilir. Güzel haberler, ilham verici hikâyeler ve pozitif içeriklere yönelmek, genel ruh halini olumlu bir şekilde etkileyebilir.
Sosyal Bağları Güçlendirmek: Gerçek dünyada sosyal etkileşimi artırmak, aile ve arkadaşlarla vakit geçirmek, felaket kaydırmasının yarattığı izolasyon hissini azaltabilir.
Bilinçli Zaman Yönetimi: Dijital medya kullanımını sınırlamak ve belli bir zaman diliminde olumsuz içeriklere maruz kalmayı önlemek, zihinsel sağlığı korumak için oldukça önemlidir.

Sonuç olarak, felaket kaydırması, dijital medyanın getirdiği olumsuz bir davranış olarak karşımıza çıksa da bilinçli medya tüketimi, düzenli dijital detoks uygulamaları ve olumlu içeriklere odaklanma gibi önlemlerin alınması bu alışkanlığın olumsuz etkilerinin azaltılabilmesine yardımcı olacaktır. Unutmamak gerekir ki dijital dünyada sağlıklı bir dengenin oluşturulması bireylerin zihinsel ve duygusal sağlıklarını da güçlendirebilecek etkiler yaratacaktır.