Aklınıza hiç buzdolabınızın yumurtalığındaki yumurta bittiği zaman sizi uyarabileceği ve hatta uyarmakla da kalmayıp marketinize yumurta siparişi verip bir de sizi bu konuda bilgilendirebileceği gelebiliyor mu? Veya soğuk kış aylarında arabanıza ilk bindiğiniz anda arabanızın sıcacık olması? Sabah yatağınızdan kalkmadan çayın suyunu ısıtabileceğiniz? 1 haftadır spor yapmadığınız ve yemeği çok kaçırdığınız zaman sağlığınızın kötüye gittiğini size haykıran bir kol saati?

Nesnelerin interneti (IoT) kavramı ilk kez 1999 yılında Kevin Ashton tarafından kullanılmış olsa da ilk örneği[1] 1990 yılında kahve makinesinin boş olup olmadığını kontrol edebilmek için kurulan kameralı sistem[2] ile fikir olarak ortaya çıkmıştır.[3]

Nesnelerin internetine, nesnelerin, eşyaların birbiriyle haberleşmesine olanak sağlayan ve kendi aralarında bilgi aktarımı gerçekleştirerek akıllı bir ağ oluşturmuş cihazlar sistemidir diyebiliriz. Yani gündelik hayatta kullanılan nesnelerin kablolu veya kablosuz bir ağa bağlanarak veri gönderip almasını sağlayan kabiliyetler bütünüdür. Akıllı evler, akıllı saatler, akıllı telefonlar ve akıllı tüm cihazlar nesnelerin interneti ile hayatımıza girmiş durumdadır.

Bugün birçok işletme nesnelerin interneti tabanlı birçok ürün ve hizmet üretebilmektedir. Nesnelerin interneti tabanlı pazar payının 2020 yılına kadar 7.1 trilyon dolara yükseleceği tahmin edilmektedir.[4] Bugün çok sınırlı sayıda olarak günlük hayatta kullanılabiliyor olsa da IoT birçok uygulama alanı ile yakın zamanda hayatımızda önemli bir yer tutacaktır. Bu çerçevede, IoT ve uygulama alanlarını şu 4 başlıkta toplamak mümkündür:[5]

• Taşımacılık ve lojistik
• Sağlık
• Akıllı çevre (ev, ofis, şehir)
• Kişisel ve sosyal alan

Iot uygulamalarına sadece yukarıda 4 başlı altında bile on binlerce örnek verilebilir. Bu örneklerin hepsi de hayatı kolaylaştıran, belki de zaman, maliyet ve verimlilik yönünden tasarruf sağlayan uygulamalar olacaktır.

En basit olarak günlük hayatta sıklıkla kullandığımız akıllı telefonların 5 yıl önceki hali ile şimdiki hali arasında sizce en büyük fark kamera çözünürlüğü veya hızı mı? Bugün birçok akıllı telefon parmak izi, el hareketleri ve kalp atış hızı gibi farklı fonksiyonları cihazlara yerleştiren sensörler aracılığı ile yapabilmektedir.

Nesnelerin İnterneti Hep İyi Bir Teknoloji mi?

Evde tek başına olan yaşlı bir hastanın durumu kötüye gidince ambulans çağırabilecek bir nesne ile evinizin kapısının zorlandığında polis çağırabilecek bir nesneyi elbette hepimiz isteriz. Tüm teknolojiler iyiye kullanıldığı zaman insan hayatını kolaylaştırır. Kullanılmadığı zaman ise bir o kadar sıkıntıya sokar.

Geçtiğimiz aylarda Amerika’da meydana gelen bir siber saldırı sonucu yaklaşık 7 milyar dolar zarar ortaya çıkmış, kullanıcıların yüzde 80’i internete bağlanamamış ve Twitter dahil birçok popüler internet servisine bağlantı da kopmuştu. 21 Ekim 2016 tarihinde gerçekleştirilen saldırıda birçok şirketin DNS hizmetini karşılayan Dyn şirketi hedef alınmış ve aralarında Twitter, Tumblr, Pinterest ve Spotify gibi birçok servise ulaşım kesilmiştir. Saldırılar, Ddos atakları (Bknz: Mirai Botnet) ile birçok güvenlik yönünden iyi seviyede olmayan internete bağlı cihazlar (ev router ve kameraları) ile gerçekleştirilmiştir.[6] Mirai kötücül yazılımı kapalı devre kameralar ve monitörler gibi farklı akıllı cihazlara sızarak onları saldırı yapabilecek birer cihaza dönüştürmüştür.

İnternete bağlı olan cihazlara hackerların erişmesi, zararlı yazılım yollaması ve bu cihazları yönetmesi aslında çok da zor değil. İşte tüm bu internete bağlı cihazlara sızarak onları zombileştiren hackerlar, istedikleri komutları onlar üstünden çalıştırarak aslında sadece süper bilgisayarlarla yapabilecekleri saldırıları, bu küçük askerleri bir araya getirerek yapıyorlar.[7]

Bugün internete fiziki olarak kullanıcı bazlı bağlanırken bile birçok güvenlik tedbiri ve internetin bilinçli kullanımı kavramlarından bahsediyoruz. Her an internete bağlı cihazların neyi ne şekilde yönetebileceğinin bilinmemesi ise apayrı bir güvenlik açığının da başlangıcı demektir.

Yukarıda durumda olaya oldukça makro düzeyde bakılmış olabilir ama kullanıcı bazlı da birçok sorun baş gösterebilmektedir. Bu nesnelerin birçoğu uzaktan kontrol edilebildiği için vatandaşların evindeki bir akıllı cihaz saldırganların emri ile onun kontrolüne geçebilir. Böylelikle dış kapınızın kilidi kırılabilir, televizyonunuz çalışmaz duruma gelebilir veya evinizin suları kesilebilir.

Nesnelerin İnterneti Çocukları da Hedef Alıyor!

Bugün Internet of Things kavramının yanında bir de Internet of Toys kavramından bahsedilmeye başlanmıştır.[8] Oyuncakların İnterneti! Bugün birçok cihaz gibi birçok oyuncak da akıllılaşmıştır. Çocukların oynadıkları oyuncaklarda artık kamera ve ses sitemleri bulunabilmektedir. Bugünün Barbie bebekleri çocuklarınızla konuşabilmekte, çocuğunuzun sesini işleyebilmekte ve 3. şahıslara bunu iletebilmektedir. Daha geçtiğimiz günlerde yapılan açıklamada, Teddy Bear (Oyuncak Ayı - Teddy) isimli oyuncağın bugün 800 bin kullanıcının kişisel bilgilerini ele geçirdiği ve 2 milyon aile ve çocuğun mesaj kayıtlarını başkalarına sızdırdığını ortaya koymuştur.[9]

Görülmektedir ki sadece güvenlik yönünden değil mahremiyet yönünden de IoT ve uygulamaları büyük bir risk öğesi olarak karşımıza çıkmaktadır. IoT’un geleceği ve insan üzerindeki etkileri ise oldukça bilinmez bir noktadadır. Bu yüzden İnternete bağlı cihazların güvenli hale getirilmeleri, güvenli bir şekilde tasarlanıp üretilmeleri ve kişisel veriler üzerindeki etkilerinin en aza indirgenmesi IoT’nin başarısı için kritik faktörlerdir.[10]