Loot Box (Ganimet kutusu) nedir?

Ganimet kutuları video oyunlarında oyuncuların avatarları veya karakterleri için özelleştirme seçenekleri arasında değişiklik gösteren rastgele bir öge veya ganimet seçmek için kullanılan tükenebilir bir sanal öge olarak adlandırılmaktadır. Birçok oyunda, oyuncuyu güçlendiren envanterler veya karakterin görünümünü değiştirmeye yarayan aksesuarlar paralı olarak satılmaktadır. Oyunda harcanan zaman ve çaba sonrası puan, altın veya para ile satın alınarak açılabilen ve içinden ne çıkacağı kestirilemeyen bir kutuya sahip olunabilmekte bu kutular da loot-box yani ganimet kutuları olmaktadır. UK Safer Internet Center yayınladıkları bir raporda çevrimiçi oyun oynayan gençlerin %70’inin oyun içinde satın alma işlemi gerçekleştirdiğini ve %31’inin ise bu işlemi haftada en az bir kere yaptıklarını bildirdiklerini ifade etmektedir.

Ganimet kutuları hakkında neleri bilmeliyiz?

Ganimet kutuları oyun içinde gerçek para ile ya da oyunda kazanılıp biriktirilen puan ya da altın ile satın alınabilmekte ve bu kutularda ne olduğu bilinmemektedir. Oyunda kazanılan diğer ödüller gibi bilinir değillerdir ancak oyuncular satın aldıktan sonra öğrenebilmektedirler. Ayrıca oyun içindeki ganimet kutuları oynanan oyuna bağlı olarak da değişiklik gösterebilmektedir. Kazanılan ögeler; silahlar, güçlendiriciler, yeni karakterler, karakterin görünümünü değiştirmeye yarayan özellikler, diğer oyuncularla sohbet özelliği gibi sayılabilmektedir. Bütün oyunlar ganimet kutularını barındırmamakla birlikte çocukların oynadıkları oyunları kontrol etmek faydalı olacaktır. PEGI derecelendirme sisteminin dikkate alınması bir yana 2021 yılında ebeveynleri “oyun içi satın almalar” konusunda bilgilendirmek için eklenen yeni etikete dikkat etmek önem taşımaktadır. Bu etiket sayesinde oyun içinde ganimet kutularının var olup olmadığı saptanabilmektedir. Oyun etiketinde 'Rastgele Ücretli Öğeler Dâhil” şeklinde bir ifade yer alıyorsa ganimet kutularını barındırdığı anlamına gelmektedir. Bu etiketin yaş derecelendirmeleri ile ise ilgisi bulunmamaktadır.

Ganimet kutularının riskleri nelerdir?

Çocuklar için ilgi çekici görselliği ön planda olan ve oyunu kolaylaştırmaya yarayan özelliklerin kullanımı çocukları daha çok oyuna bağlayabilmekte ve çocukların oyun başında uzun süreli vakitler geçirmelerine sebep olabilmektedir. Bu durum oyun içinde yer alan ganimet kutuları için de geçerlidir. Henüz paranın önemini kavrayamayacak yaşta olan çocuklar ve gençler için oyun içinde yer alan bu ögeler risk teşkil etmektedir. Aynı zamanda kumar bağımlılığı olan yetişkinlerin de büyük firmalar tarafından para harcamaya yönlendirilmesi durumu büyük sıkıntılara sebep olabilmektedir. Oyuncular, içerisinde ne olduğunu bilmediği bir sandık aldıklarında kutuların içinden çok küçük bir şey de çıkabilmekte kat kat fazlası da çıkabilmektedir. Haliyle bu durum birçok ülkede kumar olarak kabul edilmektedir. Oyuncu sandık açtıkça bu durumdan haz duymaya her seferinde daha büyük bir beklentiye girerek daha büyük oynamaya eğilim gösterebilmektedir. Böylelikle bağımlı hale gelerek aslında sanal kumara geçiş yapmış olmaktadır. İlk bakışta belki zararsız gibi görünen ve eğlence amaçlı oynanan oyun, ilerleyen süreçlerde kumar alışkanlığına dönüşebilmektedir.
Ganimet kutularının gizemli bir şekilde sunulması oyunu oynayan gençler için oldukça heyecan verici olabilmektedir. Parlak ve dikkat çekici grafiklerle sunulmaları, özellikle cazip hale getirebilecek sesler kullanılarak tasarlanmaları oyuncuların benzer bir şeyi kutudan çıkarma umuduyla satın almaları tekrar etmeleri yönünde teşvik edebilmektedir. Ayrıca, oyunlardaki ganimet kutuları ve uygulama içi ayın alımlar çok fazla olduğu için kumar oynamayı daha küçük yaşta normalleştirmelerine neden olabilmektedir.

Ganimet kutuları yasa dışı mı?

Loot Box’ların yani ganimet kutularının kumar olup olmadığı konusunda ülkelerde çeşitli tartışmalar olmuştur. Bazı kuruluşlar oyuncuların satın aldıkları kutuları ancak ödemelerini gerçekleştirdikten sonra görmeleri durumu nedeniyle böyle olduklarını ifade etmekle birlikte çeşitli ülkeler kumar olduğundan bahisle yasal düzenleme altına alırken birtakım ülkeler ise kumar tanımına girmediği ancak düzenlenmesi gerektiği görüşüne sahip olmuşlardır. Örneğin Çin Halk Cumhuriyeti loot box’ları yasal düzenleme altına almıştır ve ilgili idari makamlarının para cezası uygulama yetkileri bulunmaktadır.

Çocukları Güvende Tutmaya Yardımcı Olacak İpuçları

Oyunlar hakkında sohbet edin

Ebeveynler olarak çocuklar ile oynadıkları çevrimiçi oyunlar hakkında düzenli olarak sohbetler gerçekleştirin. Son zamanlarda en çok ilgilerini çeken hangi oyunlar olduğu, hangilerini oynadıkları, oyunlarda eşya, karakter vb. satın alımların olup olmadığı, oyunlardaki ganimet kutularını bilip bilmedikleri sorulabilir.

Oyunlardaki oyun içi satın alımlar hakkında konuşun

Oyunlardaki oyun içi satın alımları kullanmadan önce ebeveynlerine danışmaları gerektiği yönünde açıklamalarda bulunun. Oyunda daha başarılı olma, karakterini geliştirme gibi teşvik edici unsurların oyuncuları oyuna daha fazla çekmek amaçlı olduğunu, elde ettiklerinin onlar için ne kazandıracağı gerçekten oyunu daha iyiye götürüp götürmeyeceği gibi sorular sorularak gerçekten neyi elde etmek istediklerini daha anlaşılır hale getirin. Ganimet kutularını aldıkları takdirde ödedikleri parayı geri alamayacakları konusunu anladıklarından emin olun.

Alternatifler sunun

Oyunlarda yer alan ganimet kutularından her zaman istediklerini alamayacaklarını, şansa bağlı olarak kazanımlar elde edeceklerini ifade edin. Satın alımlar ilk etapta uygun fiyatlı gibi görünse de artabileceği vurgulanmalıdır. Ayrıca, oyun içinde elde etmek istedikleri ögeleri kutuları açarak elde edememe riski yerine oyun içi ögeleri almaları konusunda konuşulabilir. Bunların yanı sıra oyun içi satın alımları içermeyen oyunlarda birlikte keşfedilebilir.

Uygulama içi satın alımları engelleyin ya da harcamaları için sınırlama getirin

Ebeveynlerin çocukların oyun içinde ne kadar süre harcadıklarını takip etmeleri önemlidir. Bununla birlikte kullanılan kredi kartlarının oyunlara bağlı olup olmadığından emin olunması gerekmektedir. Uygulama içi satın alımlar kapatılabilir veya harcama yapabilmeleri için sınırlandırma getirilebilir. Eğer oyunları oynayan çocuklar küçük yaştalar ise ganimet kutuları veya oyun içi satın alımların tamamen kapatılması önem taşımaktadır. Ebeveyn denetimleri konusunda daha fazla bilgi edinilmesi gerekli önlemleri alma noktasında fayda sağlayacaktır.