Dijital ortamda en fazla zamanın geçirildiği yerlerden biri de dijital oyunlar olmuştur. Dijital oyunlar neredeyse her yaştan insanın çeşitli sebeplere bağlı olarak ilgisini çekmeye başlamıştır. Kimi stres atmak için oynamayı seçerken kimi sadece eğlence amaçlı oyunları oynamayı tercih edebilmektedir. Özellikle içinde bulunduğumuz salgın süreci düşünüldüğünde kısıtlamaların gelmesi, dışarıda arkadaşlar ile sosyalleşememe, okullarda ve iş yerlerinde uzaktan çalışma sistemine geçme gibi durumlarla birlikte ülkece karamsar bir yapıya bürünmek kaçınılmaz olmuştur. Yaşanan bu süreçte yaşanan kaygıyı ve karamsarlığı azaltıcı bir etken olarak görülen internet ise tam olarak hayatın ayrılamaz parçası haline gelmiştir. İş süreçlerinin ve okullardaki eğitimin ekranlar üzerinden yürütülmesi ile zaten ekranlara bağlı yaşarken bir de sosyalleşme, rahatlama, kaygıyı azaltma amaçlı internetin kullanılması üstüne eklenince iyice ekrana bağlı yaşayan insanlar haline dönüşüm gerçekleşmiştir. Pandemi sürecinde internet kullanımının eğitim faaliyetlerinin sürdürülmesi, insanlarla iletişim kurulabilmesi gibi özellikleriyle hayatı kolaylaştırdığı gerçeği yadsınamaz fakat küçük yaştaki çocuklar düşünüldüğünde bu durumun onların arkadaş ortamlarından uzaklaşma, dijital ortamlarda daha fazla vakit geçirme, sosyal ortamlara ihtiyaç duymama gibi durumlara yönlenmelerine neden olduğunu da söyleyebilmek mümkün olmuştur.

Okulların yüz yüze eğitime yeniden geçmesi ile birlikte çocukların kazandığı alışkanlıkların yerini başka faaliyetlerle doldurmak, dijital araçların kontrollü kullanımı teşvik etmek ve denetlemek daha da büyük önem kazanmıştır. Eğitim faaliyetleri ile çok fazla ekranlarla vakit geçiren çocuklar rahatlama ve sosyalleşme aracı olarak dijital oyunları görmüş bu durum oyunlara daha da bağlanmalarına neden olmuştur. Kişilerin boş zamanlarında yapacak faaliyet bulamamaları ve yaşadıkları stres de dijital oyunları oynamaya iten sebepler arasındadır. Sosyal medya ajansı We Are Social tarafından yayınlanan Nisan 2020 raporuna göre, pandemi sürecinde bilgisayar ve video oyunları ile geçirilen vakit %35 artmıştır. Pandemi sürecinde çocukları ekran dışı başka bir faaliyete yönlendirebilecek ortamın olmaması dijital oyunlar başında geçirilen sürelerin görmezden gelinmesine, hatta kimi zaman ebeveyn denetiminin zayıflamasına neden olduğu söylenebilmektedir. Her ne kadar kısıtlamaların kalkması ile evde geçirilen süreç geride kalsa da bu sürecin getirdiği alışkanlıklar bazı kişiler için hala devam etmektedir. Bu alışkanlıkların başında çocukların ekranlar üzerinden oynadığı dijital oyunlar da gösterilebilir.

Dijital oyunlar beraberinde getirdiği olumlu birçok özelliğin yanında dikkat edilmesi gereken olumsuz özellikleri de barındırmaktadır. Özellikle çocukların gelişimi göz önünde bulundurulduğunda fizyolojik, psikolojik ve çevresel birçok etken onları olumlu ya da olumsuz etkileyebilmektedir. Ebeveynlerin çocuklarının oynadıkları oyunların önceden kontrolünü yapmaları, onların yaşlarına uygun olup olmadığını belirlemeleri ve en önemlisi süre kısıtlaması getirmeleri alınabilecek önlemlerin başında gelmektedir.

Ebeveynlerin bu noktada dikkat etmeleri gereken hususlar kısaca 5 başlık altında incelebilir.

Oyunların yaş derecelendirmelerine dikkat edilmelidir!

Yaş derecelendirmeleri, çocukların gelişim düzeyleri için hangi oyunların uygun olduğu konusunda bilgi vermektedir. Ebeveynlerin çocuklarına dijital oyunlar satın alırken daha bilinçli hareket etmelerini hedefleyen bir oyun derecelendirme sistemi olan PEGI, yani Avrupa Oyun Bilgi Sistemi kurulmuştur. Çeşitli platformlardaki oyun uygulamalarının altında PEGI tarafından yapılan değerlendirmeler sonucu oluşturulmuş, oyunların hangi yaş grubu için uygun olduğunu gösteren etiketler yer almaktadır.
Ayrıca, Common Sense Media - www.commonsensemedia.org ve Entertainment Software Association- www.esrb.org sitelerinden de dijital oyunların yaşa uygunluğu kontrol edilebilmektedir.

Oyunlardaki Sohbet Özelliklerine Karşı Dikkatli Olunmalıdır!

Çocukların tanımadığı kişilerle oyun platformları aracılığıyla bağlantı kurmaları ve psikolojilerini olumsuz etkileyebilecek bir konuşma ile karşılaşmaları durumu onlar için riskli olabilmektedir. Karşılaşılabilecek riskler arasında siber zorbalık, dolandırıcılık, müstehcen içerikli konuşmalara maruz kalma gibi durumlar yer almaktadır. Ebeveynler olarak, çocukların oynadıkları oyunların özellikleri konusunda bilgi sahibi olunur ve kimlerle iletişim kurduğu bilinirse çocukların güvende olup olmadığı daha kolay saptanabilir.

Oyun Akışı ve Reklam İçerikleri Kontrol Edilmelidir!

Oynanan dijital oyunlar başlangıçta zararsız gibi görünse de ilerleyen bölümlerde olumsuz içerikler barındırabilmektedir. Oyuncuların karşısına küfür, şiddet, müstehcenlik gibi içerikleri barındıran reklamlar çıkabilmektedir. Bu tarz durumların önüne geçebilmek için ebeveynlerin oyun esnasında çocuklara eşlik etmeleri ve çocukları yönlendirmeleri gerekmektedir

Oyun içi satın almalar konusunda dikkat edilmelidir!

Bazı oyunlarda yer alan uygulama içi satın almalar çocuklar için cazip hale gelmekte ve oyunda yükselmek adına çocukların bilinçsiz bir şekilde oyuna para yatırmalarına sebep olabilmektedir. Uygulama içi satın almaların bilinçsizce ve aşırılığı söz konusu olduğunda bu durum ebeveynleri zor duruma düşürebilmektedir.

Oynanan Oyunlarda Kişisel Bilgiler Paylaşılmamalıdır!

Çevrimiçi oyunlardaki kötü niyetli kişiler, oyuncuların kişisel bilgilerini çalmaya yönelik yöntemler kullanabilmektedir. Kötü niyetli kişiler, elde ettikleri bilgiler ile oyuncuların farklı hesaplarına da erişim sağlayabilmekte veya bu bilgileri siber zorbalık aracı olarak kullanabilmektedir. Bu sebeple;

• Oynanan oyunlar için bir takma ad belirlenmeli,
• Gerçek e-posta adresi veya kişisel bilgiler paylaşılmamalı,
• Her bir oyun girişi için ayrı kullanıcı adı ve şifreleri belirlenmeli,
• Çocukların oyun esnasında karşılaştıkları herhangi bir sıkıntılı durum karşısında ebeveynlerine söylemeleri yönünde desteklenmelidir.

Sonuç olarak, pandemi sürecinde değişen dijital alışkanlıkların sağlıklı ve bilinçli bir çerçevede sürdürülebilmesi için gerekli önlemlerin alınması önem taşımaktadır. Uzun süreli oynanan dijital oyunlar yerine yeni faaliyetlerin belirlenmesi, aile ve arkadaş grupları ile sosyal alanlarda planlar yapılması alınabilecek önlemler arasındadır. Dijital oyunlar ile geçirilen zamanlarda ise süre ve içerik denetimine gerekli önemin verilmesi oldukça önemlidir.