Sosyal medya ülkemizde geleneksel medya ve kitle iletişim araçlarını geride bırakan bir kullanım yoğunluğuna ve etkinliğine sahip. Dördüncü kuvvet olarak bilinen konvansiyonel medyanın yerini çoktan alan sosyal medya, iyi ve faydalı yönde kullanıldığında sorun oluşturmazken, bu mecraların kötü amaçlar ve zarar verme amacıyla kullanılması ulusal ve uluslararası ölçeklerde büyük problemlere sebep oluyor.

Her kullanıcının farklı sebeplerle bulunduğu İnternet ve sosyal medya mecraları kendi içinde, kendine has kuralsız bir kültür, bir sosyoloji, ekonomi, psikoloji ve siyaset oluşturuyor. Dünyada bulunan bütün milletlerin ve kültürlerin birbiri ile etkileşimini sağlayan bu ağlar tam da bu nedenden pek çok sorunun ve hukuksuzluğun da kaynağı konumunda bulunuyor.

Bazı büyük sosyal medya şirketleri bugün küresel aktörler misali toplumları kendi belirledikleri kurallara, inançlara ve politikalara göre yönlendirebiliyor. Dünya çapında çok büyük kullanıcı sayısı sayesinde milyarlarca dolar gelir kazanan küresel sosyal medya şirketleri, hukuki noktada hiçbir sorumluluk almadığı gibi, bazı ülkeleri muhatap kabul etmeyerek, ülkelerin siber egemenliğini tanımamış oluyor.

“Eğer aldığınız hizmet karşılığında bir ücret ödemiyorsanız, ürün aslında sizsinizdir.” Aynı zamanda bütün kullanıcıların kendisi için birer veri, para kazanma aracı konumunda olduğu bu mecraların daha güvenli kullanılması için bazı ülkelerde bu alanlara yönelik yasal düzenlemeler yapılmış durumda. Almanya, Fransa, İngiltere ve bazı Avrupa ülkelerinde yapılan yasal düzenlemeler bu kapsamda değerlendirilebilir.

Ülkemizde de sosyal medya mecraları, 5651 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun" kapsamına alınarak, yasaya sosyal ağlarla ilgili özel hükümler eklendi.

Bu yasal düzenlemenin genel gerekçeleri arasında, sosyal medyada yer alan hukuka aykırı içeriğin kaldırılması veya içeriğe erişimin engellenmesi hususunda içerik veya yer sağlayıcılar bakımından yetkili bir muhatabın bulunmaması ya da çok geç bulunması sayılıyor. Yapılan düzenlemeyle, kullanıcılar ve yetkili merciler ile sosyal ağ sağlayıcıları arasında muhataplık ilişkisi sağlanarak, kişilik haklarının korunmasına yönelik daha etkin bir mekanizmanın oluşturulması amaçlanıyor.

Yasal düzenlemenin diğer gerekçelerinde ise “sahte isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi düşüncedeki kişilere, boşandığı eski eşine, herhangi bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere veya milletlere yönelik küfür, iftira veya hakaret etmek amacıyla kullanılması” bulunuyor.

“Sosyal Ağ Sağlayıcı” Tanımı

5651 sayılı kanunda yer alan içerik, yer ve erişim sağlayıcılarına ek olarak “sosyal ağ sağlayıcı” tanımı getiriliyor.
Bu kapsamda kullanıcıların İnternet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiler, "sosyal ağ sağlayıcı" olarak tanımlanacak.

Temsilci Bulundurma Zorunluluğu

Günlük erişimi bir milyondan fazla yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de yetkili en az bir temsilci bulundurma yükümlülüğü getiriliyor. Temsilci bulundurmaya yönelik yapılan bildirime rağmen temsilcilik açmayan sosyal medya kuruluşlarına iki aşamalı idari para cezası, devamında reklam yasağı ve iki aşamalı internet trafiği bant genişliğinin daraltılması yaptırımları uygulanacak.

İdari para cezalarının tebliğinden itibaren 30 gün içinde yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından sosyal ağ sağlayıcısına reklam yasağı verilebilecek. Reklam yasağına rağmen temsilci bulundurulmaması halinde de yine BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğini birincide yüzde elli oranında, ikincide yüzde elli ila yüzde doksan oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecek.

Yine Türkiye’de günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirlerin alınması da hedefleniyor.

Erişimin Engellenmesi Yerine “İçeriğin Çıkarılması” Sağlanacak

Sosyal medyaya getirilen düzenlemeyle, suç oluşturan kısmi içeriğin çıkarılmasının mümkün olduğu durumlarda, erişimin engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararı verilebilecek.

Bu düzenleme ile aynı internet sitesinde yer alan ve suç oluşturmayan diğer içerikler yönünden ifade ve haber alma özgürlüğünün daha da güvenceli hale getirilmesi hedefleniyor. İçeriğin çıkarılması kararları, erişim sağlayıcılarına değil, içerik ve yer sağlayıcılarına gönderilecek.

İdari Para Cezası Artıyor

Sorumluluklarını yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına, caydırıcılığın temini için idari para cezaları artırılacak. Bu kapsamda yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcılarına, yüz bin Türk lirasından 1 milyon Türk lirasına kadar idari para cezası verilebilecek.