ITU (International Telecommunication Union) Uluslararası Telekomünikasyon Örgütü içinde özelleştirilmiş bir program olan COP (Child Online Protection), 2008’in sonlarında, çocukların çevrimiçi ortamda korunması konusunda kılavuzluk eden bir girişim halinde faaliyetlerini yürütmeye başlamıştır. Çocukların Çevrimiçi Korunması (COP) girişimi, ITU tarafından dünya genelindeki çocukların çevrimiçi korunmasında aksiyon alınması için uluslararası bir işbirliği ağı olarak kurulduğundan bu yana, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) da aktif olarak işbirliği içinde bulunmuştur. Son olarak da BTK’nın katkılarıyla “Avrupa’da Çocukların Çevrimiçi Korunması ile ilgili Bölgesel Ülkelerin Etkinliklerinin İncelenmesi” raporu hazırlanmıştır.

Avrupa'da çocukların çevrimiçi korunması ile ilgili ulusal faaliyetlerin bölgesel olarak incelenmesi için anket çalışması ITU ve BTK ortaklığında gerçekleştirilmiştir. Yayınlanan rapor, çocukların ve gençlerin kullandığı internet platformlarında çağdaş politika ve uygulama ile ilgili geniş bir konu yelpazesine hitap eden anket sonuçlarını içermektedir.

Konu ile ilgili 18 ülkeyi içeren kıyas çalışması BTK uzmanları ile ITU yetkilileri arasında uzun bir süredir gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde anket çalışması haline getirilerek son şekli verilmiş, anket ülkelere uygulanmış ve sonuçlar toplanıp analiz edilerek rapor haline getirilmiştir.

Orta Doğu Avrupa, Baltık ve Balkan ülkelerini kapsayan bu çalışma, anket sorularına verilen cevaplara dayanarak, bu ülkelerin COP politikalarının geliştirilmesi, kabulü, uygulanması ve izlenmesi açısından nerede durduğunu göstermektedir. Anket “Çocukların Çevrimiçi Korunması (ÇÇK)” kapsamında aşağıdaki konu alanlarından yola çıkılarak hazırlanmıştır;

1. Çocukların çevrimiçi güvenliği konusundaki algıları.
2. Tavsiye veya rehberliğin varlığı.
3. Bilinçlendirme ve ilgili programların varlığı.
4. Yasal çerçeve ve kolluk kuvvetleri kaynakları.
5. Ulusal odak noktaları.
6. Endüstri ile işbirliği seviyesinin algılanışı.
7. Her ülkenin ihtiyaç duyduğu yardımın algılanışı.

İlgili ülkelerin hepsinde Internet, TV ya da basılı ortamda çocuk ve gençler için çevrimiçi güvenlik konusunda tavsiye ve rehberlik materyalleri sunulmaktadır. Devletler genel olarak ÇÇK konusunda pozitif bir yaklaşım sergilediği anlaşılmış olup sadece bazı önemli çözülmemiş hususların ele alınması gerektiği anlaşılmıştır.

Ankette kapsanan aşağıdaki konuların önemi konusunda geniş bir fikir birliği vardır;

• Zorbalık ve taciz,
• Yasal fakat zararlı içerik,
• Yasa dışı içerik,
• İnternet bağımlılığı.

Öte yandan, ankete katılanların sadece yarısı, internette çocuklar ve gençler için güvenliği artırmak için belirli bir sorumluluğa sahip ulusal bir odak noktasına veya ajansa sahip olduklarını belirtti. Aynı şekilde ankete katılan ülkelerin yarısında, kolluk kuvvetlerinin siber soruşturma taleplerini karşılayabilecek yeterli adli kaynağa sahip olmadıklarını düşündüklerini belirtmişlerdir.

Kolluk kuvvetleri, öğretmenler ve ebeveynler için eğitim programları ve bilinçlendirme girişimleri giderek daha yaygın hale gelmesine rağmen hala bazı hususlarda boşluklar olduğu belirtilmiştir.

Birçok ülkede yasal çerçeveler genel olarak uluslararası ve bölgesel hukuki araçlarla uyumludur. Bununla birlikte, her ülke hukuki tedbirlerini ve yasal çerçevelerini teknolojik gelişmeler ve davranış değişiklikleriyle uyumlu tutulması gerektiği görülmüştür.

Ülkelerin çocukların ve gençlerin çevrimiçi güvenlik konusundaki algısına baktığımızda;

• Her ülke çevrimiçi zorbalığa uğramadan ve tacizden bahsetmekte ve bunların çoğunun, zararlı, yasadışı veya yaşa göre uygunsuz içeriğe maruz kalmadan dolayı olduğunu belirtmektedir.
• Teknolojiye aşırı bağımlılık ya da bağımlılık ikinci en yaygın endişedir (Üç ülke hariç hepsinde bahsedilmektedir).
• İnternet üzerinden cinsel taciz, kimlik hırsızlığı ve virüslerin neden olduğu tehlike ve hackleme saldırıları endişe vericidir.
• Uygun olmayan ticari faaliyetlere maruz kalma11 ülke tarafından belirtilmiştir.

İki ülke hariç tüm ülkelerde çocukların internete bağlanması için gerekli olan donanım ve bağlantıların kullanılabilirliğinin maliyeti yüksek olarak görülmemektedir. Çevrimiçi güvenlikle ilgili tavsiye ve rehberlik çalışmaları ise çeşitli medya araçları aracılığıyla sağlanmaktadır.

Her ülkede bir dizi kamu ve özel ajans ya da şirket, internetin çocuklar ve gençler tarafından güvenli ya da uygun kullanımı hakkında tavsiye ve rehberlik hizmetleri vermiştir. Ayrıca iki ülke hariç tüm ülkeler, okulların İnternet'in güvenli ve sorumlu bir şekilde kullanılmasını teşvik eden programların bulunduğunu bildirmiştir.

Analiz sonuçları bölgedeki her ülkenin, internetin ve ilgili teknolojilerin çocuklara ve gençlere güvenli olmasını sağlamak için harekete geçme sorumluluğunu kabul ettiğini gösteriyor. Ülkeler giderek daha geniş bir çocuk koruma ve ebeveynlik gündemine çevrimiçi riskler konusundaki farkındalığını entegre ediyorlar.

Raporla ilgili daha geniş bilgilere ve raporun tamamına aşağıdaki bağlantıdan erişebilirsiniz:

https://www.itu.int/en/ITU-D/Conferences/WTDC/WTDC17/RPM-EUR/Documents/publications/D012A0000CD3301PDFE.pdf